انواع لعاب سفال

انواع لعاب سفال

ظروف سفالی را با استفاده از رنگ و لعاب سفال به تزیینات زیبا و منحصر به فردی آراسته می کنند.
آراستن ظروف سفالی به نقش و تزیینات متنوع با لعاب های رنگارنگ و زیبا از آغاز ظهور اسلام در ایران رواج پیدا کرد.
در این دوران ظروفی با جلای سبز طلایی کم رنگ تا قهوه ای تیره بر روی لعاب سفید خامه ای دیده می شد.
گاهی نیز سفال هایی با لعاب آبی یا فیروزه ای ساخته می شده است.

در سفالگری از چند نوع لعاب می توان استفاده نمود که برخی از این لعاب ها نرم و برخی دیگر سخت می باشد.
لعاب های نرم، لعاب هایی هستند که درجه پخت آن ها پایین است.
و لعاب های سخت نیز لعاب هایی می باشند که از درجه پخت بیشتری برخوردار هستند.
به طورکلی می توان گفت لعاب های سربی، لعاب های نرم هستند.
و لعاب های کوارتز و فلدسپات نیز جزء لعاب های سخت محسوب می شوند.
لعاب های سربی عبارتند از آهک، پتاس و خاک رس که به آسانی فراهم می گردند؛
زیرا گل رس و اکسید سرب در 1150 درجه سانتی گراد پخته می شوند.
بنابراین ظروف سفالین در ابتدا باید پخته شوند و سپس از این نوع لعاب برای تزیین آن ها استفاده گردد.
لعاب های سود و پتاس و آهک و کوارتز ابتدا به صورت خمیر شیشه شکل می گیرند.

انواع لعاب سفال

  • در لعاب های قلیایی :
    اگر مقدار قلیا زیاد باشد، لعاب ترک بر می دارد.
    به کار بردن رسوبات مواد معدنی سدیم دار در لعابکاری متدوال نیست و می توان از پتاس استفاده نمود.
  • لعاب های نمکی :
    نیز وجود دارند که در اثرحرارت آتش تبخیر می شوند و بخار حاصل از سوخت آن،
    اکسید سدیم می سازد و این اکسید به همراه سیلیکای موجود در خمیره سبب ایجاد لعاب سفال می گردد.
  • لعاب های دوغاب گل رس :
    نوع دیگری از لعاب سفال هستند که به صورت گل رس آهن دار، قشر نازکی را بر روی سفال تشکیل می دهند.
    گل رس های قرمز تا 1200 درجه سانتیگراد ذوب می شوند.
  • تولید لعاب زرین فام :
    یکی از مهمترین خدمت سفالگران اسلامی به رشد و پیشرفت صنعت سفالگری در جهان بوده است.
    به علت جلوه درخشان و براق لعاب زرین فام که به درخشندگی فلزی گرانبها شباهت داشت،
    از این لعاب برای تزیین ظروف سفالی استفاده گردید.
انواع لعاب ، نمکی
انواع لعاب ، سربی

لعاب سفال زرین فام چیست؟

ساخت و تولید لعاب زرین فام از قرن سوم هجری در ایران آغاز گردید.
و سفالگران در این دوران به دنبال دستیابی به سفال های زرین فام بسیار زیبا بودند.
به این ترتیب توانستند با ابداع لعاب زرین فام در این دوره، ظروف طلایی و بسیار زیبایی را پدید آورند.
برای استفاده از لعاب سفال زرین فام، ابتدا ظرف به وسیله یک روش معمولی حرارت و لعاب داده می شد،
و پس از آن سطح بر روی لعاب سرد می شد.
لعاب سفال زرین فام در ابتدا توسط ترکیبی از سولفور، اکسید نقره و اکسید مس،
در ترکیب با گل اخرای زرد یا قرمز نقاشی می شد و سپس ظرف درون سرکه قرار می گرفت.

مراحل ایجاد لعاب سفال زرین فام :

در مرحله بعد، ظرف برای بار دوم در کوره ای با دمای کم تر حرارت می دید.
پس از آن رنگ اخرا، به آهستگی از سطح ظرف سرد شده کنار می رفت و طرح لعاب سفال با درخششی فلزگونه ثابت می ماند.
درخشش بی نظیر ایجاد شده در این ظروف بسیار زیبا و چشم نواز بود و برای همیشه بر روی ظروف سفالی باقی می ماند.
شیوه کار در استفاده از لعاب زرین فام به این ترتیب بوده است که :

  1. این نوع سفال ها را از گل زرد رنگی شکل می دهند
  2. پس از خشک شدن، بدنه آن را با پوسته و آستر غیر شفافی از لعاب سفال پوشش می دهند
  3. و سپس در کوره می پزند.
  4. در مرحله بعد، رخ و نقش را با اکسید معدنی قلع به رنگ زرد و قهوه ای و قرمز بر روی بدنه سفال ترسیم می کردند
  5. و برای بار دوم آن را در کوره و تحت شرایط اکسید آهن می پختند.

بر اثر فعل و انفعالات اکسید معدنی و دود، ورقه نازکی از فلز بر روی سفال را به رنگ طلایی، قرمز مایل به قهوه ای روشن و ارغوانی پوشش می داد.

انواع لعاب ، زرین فام

جهت ثبت نام و اطلاع از شرایط کلاس های آموزشی رنگ و لعاب