رنگ و لعاب سفالگری

لعاب یک نوع پوشش شیشه ای و درخشان است که از آن برای تزیین سطح ظروف سفالی استفاده می شود.
رنگ و لعاب سفالگری سبب افزایش زیبایی و جلای سفال می گردد،
شما می توانید با استفاده از لعاب های موجود با رنگ های متنوع ، سفال هایی درخشان و شفاف را ایجاد کنید.
طیف گسترده ای از انواع رنگ و لعاب در رنگ ها و میزان شفافیت های گوناگون موجود است
که با توجه به نیاز خود می توانید یک نمونه مناسب را برگزیده و از آن لعاب در سفالگری استفاده نمایید.
البته نوع خاک رس و هم چنین ماده استفاده شده در زیر لعاب نیز در تعیین رنگ لعاب تأثیرگذار هستند.
متغیرهای زیادی در تعیین رنگ لعاب نقش دارند.
این متغیرها به طورکلی به یکی از سه گروه زیر تعلق دارند:

درجه حرارت :
درجه حرارتی که لعاب درون آن پخته و خشک می گردد نیز
در تعیین رنگ لعاب سفالگری بسیار تأثیرگذار می باشد.
برخی از رنگ ها فرار هستند و اگر درجه حرارت کوره بسیار بالا باشد
سبب ایجاد تغییر در رنگ و لعاب سفالگری می گردد.
بنابراین توجه به درجه حرارت مورد نیاز برای خشک کردن انواع متنوع رنگ و لعاب سفالگری در کیفیت سفال های ایجاد شده
و همچنین ایجاد رنگ مطلوب برای لعاب سفالگری بسیار مهم می باشد.

فضای کوره :
در طول فرایند خشک کردن لعاب، فضایی که سفال ها درون آن قرار می گیرند
و محیط داخلی کوره نیز در تعیین رنگ لعاب استفاده شده در سفالگری موثر می باشد.
علاوه بر این فرایند، مرحله مربوط به خنک کردن سفال نیز در ایجاد رنگ لعاب نقش دارد.

ترکیب لعاب :
مواد استفاده شده در ترکیب لعاب یکی از عوامل بسیار مهم در تعیین رنگ سفال محسوب می شوند؛
علاوه بر ترکیب موجود در لعاب، در صورت وجود برخی از رنگ های دیگر در ترکیب لعاب، سبب ایجاد تغییر در رنگ سفال می گردند.
نسبت اکسیدهای مختلف موجود در ترکیب لعاب سبب ایجاد رنگ های متنوع در لعاب سفالگری می گردد؛
در زیر به برخی از رنگ های ایجاد شده با استفاده از ترکیب عناصر گروناگون در لعاب می پردازیم:

استفاده از کروم برای رنگ و لعاب سفالگری :

اکسید کروم در رنگ های مختلفی یافت می شود و با استفاده از آن در ترکیب لعاب می توان رنگ های متنوعی را ایجاد نمود
که از آن جمله می توان به رنگ های قرمز، زرد، صورتی، قهوه ای و به خصوص سبز اشاره کرد.

لعاب قرمز :
ترکیب کروم با سرب در لعاب سفالگری سبب ایجاد رنگ قرمز می گردد که البته این ترکیب بسیار سمی می باشد.
لعاب سبز :
استفاده از کروم در محیط قلیایی سبب ایجاد رنگ سبز در لعاب سفالگری می گردد.
از جمله موادی که در ترکیب با کروم موجب ایجاد لعاب سبز رنگ می گردد می توان به کربنات سدیم اشاره کرد.
لعاب قهوه ای :
ترکیب کروم با روی نیز می توان لعابی به رنگ قهوه ای را ایجاد نمود.
لعاب صورتی :
کروم در ترکیب با قلع، سبب ایجاد لعاب سفالگری به رنگ صورتی می گردد.

استفاده از اکسید کبالت در رنگ و لعاب سفالگری :

با استفاده از ترکیب کبالت در لعاب می توان به تولید رنگ آبی پرداخت؛
بسیاری از سفالگران تمایل زیادی به استفاده از رنگ آبی در لعاب سفالگری از خود نشان می دهند
و دلیل آن هم ذرات ظریف و با سختی کم تر موجود در این ماده می باشد.
لعاب صورتی یا بنفش :
استفاده از اکسید منیزیم در ترکیب با اکسید کبالت سبب ایجاد طیف وسیعی از رنگ صورتی تا بنفش مایل به آبی در لعاب سفالگری می گردد.
لعاب ابر و بادی :
با ترکیب کبالت و روتیل در لعاب می توان به لعابی رگه رگه و یا اصطلاحا ابر و بادی دست یافت.

استفاده از اکسید مس و کربنات مس در رنگ و لعاب سفالگری :

استفاده از مس در ترکیب لعاب و در شرایط اکسیداسیون سبب ایجاد رنگ سبز می گردد
و استفاده از آن در شرایط کاهشی سبب ایجاد رنگ قرمز در ترکیب لعاب می گردد.
لعاب فیروزه ای :
اکسید مس در محیط قلیایی سبب ایجاد لعاب سفالگری با رنگ فیروزه ای می گردد.
لعاب سبز :
استفاده از مس در ترکیب با سرب، سبب ایجاد لعابی با رنگ سبز بسیار زیبا می گردد.
لعاب آبی تیره :
با استفاده از ترکیب مس و باریم، می توان لعاب سفالگری به رنگ آبی تیره و سبز-آبی را تولید کرد.

دی اکسید منگنز در رنگ و لعاب سفالگری :

معمولا از کربنات منگنز در رنگ و لعاب سفالگری استفاده می شود.
البته استفاده از منگنز در لعاب های قلیایی سبب ایجاد لعاب های آبی رنگ و یا بنفش مایل به آبی می گردد.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که این استفاده از این ماده در ترکیب رنگ و لعاب سفالگری،
سمی می باشد و باید با احتیاط از آن استفاده نمود.

اکسید آهن در خاک رس در رنگ و لعاب سفالگری :

بسیاری از سفالگران از اکسید آهن در خاک رس سفالگری استفاده می کنند.
حضور آهن طبیعی در خاک رس ظروف سفالی سبب ایجاد طیفی از رنگ های خاکستری روشن تا قهوه ای عمیق در رنگ های خاک رس می گردد.
در زیر لعاب های روشن وشفاف ، استفاده از آلیاژهای خاکستری حاوی آهن،
سبب ایجاد طیف وسیعی از رنگ ها در رنگ و لعاب سفالگری می گردد.
سفال های حاوی اکسید آهن که هنوز به اندازه کافی حرارت ندیده اند به رنگ های صورتی مایل به زرد دیده می شوند.

اگر یک ظرف سغالی در دمای پایین تر لعاب داده شود و به درجه حرارت مورد نیاز خود نرسد،
آن ظرف سفالی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز تغییر رنگ می دهد.
اکسید آهن دارای انواع متنوعی می باشد که
از آن جمله می توان به اکسید آهن قرمز و اکسید آهن زرد اشاره نمود.
اکسید آهن سیاه هم یک فرآورده است که از آن در رنگ و لعاب سفالگری استفاده نمی شود
و تنها می توان از آن برای ایجاد لکه های مشکی بر روی سفال استفاده نمود.
استفاده از اکسید آهن در ترکیب لعاب مورد استفاده در سفالگری،
سبب ایجاد طیفی از رنگ های زرد کم رنگ تا قهوه ای می گردد.

روتیل در رنگ و لعاب سفالگری :

روتیل در واقع سنگ معدنی تیتانیوم است که حاوی مقادیری آهن و مواد دیگر است.
استفاده از این عنصر در ترکیب رنگ و لعاب سفالگری سبب ایجاد رنگ های خاکستری روشن در ظروف سفالی می گردد.
البته استفاده از روتیل سبب ایجاد رنگ کدر در رنگ و لعاب سفالگری می گردد.