لعاب سفال ، لعاب مات

لعاب سفال
لعاب سفال
تعریف لعاب سفال
لعاب سفال

لعاب مات

چه چیزی لعاب سفال را مات می سازد؟

اغلب مردم می توانند به آسانی لعاب مات را از لعاب براق تشخیص دهند، اما پدیده بصری، و نیز شیمی مربوط به این لعاب ها، بسیار مرموز است.
لعاب مات یک لعاب پخته شده در کوره نیست، و بسته به فرمول، سطح خشک یا غیر براق ممکن است روکش باشد و اصلا لعاب نباشد.
اگر مطمئن نیستید لعاب های مات مناسب هستند یا نه، دستورالعمل های ساده ای
وجود دارد که کمک می کند تصمیم بگیرید یک لعاب مات چه زمانی برای کار شما مناسب است.
مات معمولا به معنای میکروکریستالین (ریزبلورین) است.
ما نخست پدیده عمومی فیزیکی/بصری که لعاب را مات می سازد مورد بحث قرار خواهیم داد.
برای درک مات، نیاز داریم تا براق را درک کنیم.

لعاب های براق لعاب هایی هستند که نور را به شیوه منسجم آینه ای منعکس می کنند
به این ترتیب شما می توانید تصاویر منعکس شده را ببینید.
لعاب های براق بسیار صاف هستند، صاف در مقیاس طول موج قابل مشاهده نور
( 390nm_750nm، که در آن nm معادل تقریبی 1.400000000 یک اینچ است).
بنابراین، هر توده، حفره، یا نوسانی روی سطح لعاب کوچکتر از تقریبا 390nm یا
1.5/100000 اینچ می باشند، بنابرین تا جائیکه نور متمرکز باشد، سطح کاملا صاف است.
اگر طول موج نور بزگتر از توده باشد، شما نمی توانید توده را ببینید.
بالعکس، کریستال های برآمده در لعاب های مات بزرگتر از این هستند و بنابراین نور را پخش می کنند.

بازتاب منتشر شده و آینه ای از یک سطح پوششی

در تعاریف لغتنامه ای مات اغلب واژه “محو” را بکار می برند، اما این واژه چندان مناسب هدف ما نیست و به دلایل بسیاری به لعاب مات اشاره ندارد.
اگر درخشندگی به مقدار نور بازتاب شده اشاره داشته باشد، لعاب های مات می توانند به درخشندگی لعاب های براق باشند.
تعریف کاربردی تر برای ما این است که یک لعاب مات لعابی است که براق نیست زیرا نور منعکس شده را در بسیاری جهات یا تمام جهت ها پخش می کند.
این لعاب نور را پخش می کند زیرا مانند لعاب براق سطح خیلی صافی ندارد.
با این وجود، از آنجائیکه ما درباره صافی در مقیاس میکروسکوپیک صحبت می کنیم، لعاب سفال مات هنوز هم می تواند بسیار صاف باشد.

در واقع، برخی لعاب های مات صاف تر از هر لعاب براقی هستند، زیرا سطح تماس
کاهش یافته به دلیل توده های ریز و مرتب اصطکاک را از بین می برد
و نیروی جاذبه بین سطح لعاب سفال و انگشت شما ایجاد می کند.
تاکنون رایج ترین منشأ لعاب های مات ، بلورسازی است، که عبارت از تشکیل
کریستال ها در لعاب طی مرحله خنک سازی پس از پختن در کوره است.

این نوع لعاب مات به داشتن غلظت بالاتر از اکسیدهای خاص در لعاب سفال بستگی دارد و
همچنین ممکن است نیازمند برنامه زمانی خاص خنک سازی (آهسته تر) پس از پختن در کوره باشد.
وابستگی به سرعت خنک سازی موجب می شود برخی لعاب ها هنگام پخته شدن
در یک کوره مات شده و در یک کوره با خنک سازی سریع تر و متفاوت براق شوند.
این موضوع همچنین موجب می شود برخی لعاب ها از برخی کوره ها صاف خارج
می شوند و برخی دیگر با خنک سازی آهسته تر به دلیل کریستال های بزرگتر روی سطح لعاب سفال زمخت هستند.

لعاب سفال
انواع لعاب سفال

انعکاس نور از ( چپ به راست) بسیار براق، جلا دار، و پوشش مات.

یک شیوه کمتر رایج برای ساختن یک لعاب مات ترکیب کردن مقداری ماده خام غلیظ تر در لعاب خام است.
از آنجائیکه بسیاری از مواد نسوز برای ذوب شدن به رابطه نزدیک با اکسیدهای مواد
کمک مذاب وابسته هستند، برخی مواد که درصورت ریزتر بودن کاملا مخلوط می شوند اگر درشت باشند در شیشه ذوب نخواهند شد.
این مواد ذوب نشده می توانند موجب توده های پخش نور میکروسکوپیک در لعاب پخته شده شوند.
این اتفاق می تواند جائیکه لعاب نازکتر بکار رفته است بیافتد زیرا تنش سطح لعاب

ذوب شده نمی تواند ذرات را زیر سطح بکشاند، یا جائیکه انقباض حرارتی مختلف از مواد ذوب نشده موجب برآمدگی بعد از خنک سازی می شود.
بسیاری از لعاب های تاریخی به دلیل مواد درشت تر مات هستند، اما اگر از مواد خام
استاندارد تجاری استفاده کنید این اتفاق در کارگاه شما غیرمحتمل است، زیرا این مواد بسیار ریز آسیاب شده اند.
همچنین مات ساختن لعاب براق پس از پخته شدن در کوره توسط سندبلاست یا دیگر شیوه های سایش مکانیکی ممکن است.
بخصوص اگر لعاب مات شفاف بخواهید، این می تواند شیوه مفیدی باشد، چیزی که با استفاده از دو شیوه دیگر بسیار نادر است.

لعاب سفال

انعکاس نور از یک سطح زمخت

اکسیدهایی که بطور رایج برای ایجاد لعاب های مات بکار رفته اند عبارتند از: MgO, CaO, BaO, Al2O3, TiO2, ZnO,MnO.
سیلیکا اغلب یک جزء از کریستال ها است، اما از آنجائیکه در تمام لعاب ها به مقدار زیادی وجود دارد فهرست نشده است.
مقدار مورد نیاز از هر اکسید به اصل و مقدار اکسیدهای موجود دیگر، دمای پخته شدن، و بسیاری متغیر دیگر مانند نوع سفال بستگی دارد.
اکسیدهای مات کننده اغلب با یکدیگر بکار رفته اند. برخی کریستال ها بر سطح لعاب
رشد می کنند و برخی دیگر در برخورد سفال/لعاب آغاز شده و از طریق کل ضخامت لعاب سفال رشد می کنند.
کریستال های در حال رشد دارای ترکیب اکسید متفاوتی هستند، که حاصل آن دو ماده مختلف است که معمولا مشخصات بسیار متفاوتی دارند.
به همین دلیل اغلب لعاب های مات کدر بوده و اغلب رنگ بسیار متفاوتی نسبت به لعاب های براق با ترکیب بسیار مشابه دارند.

لعاب مات چیست
ساختن لعاب مات

تعریف واژه ها

  • مات : یک صفت یا اسم مربوط به سطح لعاب سفال که نور را بطور پراکنده منعکس می کند.
  • براق : در این زمینه، این واژه مشابه براق یا درخشان است.
    صفت توصیف کننده یک سطح که نور را به شیوه آینه (آینه وار) منعکس می کند.
  • جلا :  مقدار نور وارده که بجای جذب شدن یا انعکاس پراکنده، بصورت آینه ای انعکاس می یابد.
  • بلورین : یک ماده بلورین ماده ای است که در آن اتم ها، مولکول ها، یا یون های
    تشکیل دهنده بصورت یک الگوی منظم و مکرر مرتب شده و در هر 3 بُعد فضایی گسترش یافته اند.
  • میکروبلورین : ماده ای که در آن بلورهای تکی بسیار کوچک هستند، بطوری که تنها از طریق آزمایش میکروسکوپی قابل رؤیت هستند.
  • جامد نامرتب : یک جامد، مانند یک لعاب براق، که در آن هیچ نظمی در ترتیب اتم ها، مولکول ها یا یون های تشکیل دهنده وجود ندارد.
  • تبلور شیشه : تشکیل کریستال ها در یک شیشه یا لعاب سفال ذوب شده که در کوره طی مرحله خنک سازی پس از پختن در کوره اتفاق می افتد.
  • انعکاس آینه ای : انعکاس نور از یک سطح که در آن نور وارد شده از یک جهت تکی در یک جهت تکی خروجی، مانند آینه، منعکس شده است.
  • انعکاس پراکنده : انعکاس نور از یک سطح که در آن نور وارد شده در کل جهت ها یا بسیاری از جهت ها منعکس شده است.
لعاب سفال

انتخاب یک سطح مناسب

حداقل به میزان اهمیت درک آنچه که لعاب سفال را مات می سازد، آگاهی از ملاحظات
زیبایی شناسی و کاربردی در انتخاب بین لعاب های مات و براق برای کار شما مهم است.
اگر قطعه شما دارای بافت یا نقاشی پیچیده، یا سطح کمی نامرتب است،
لعاب مات می تواند انعکاس های منحرف کننده را از بین ببرد که مانع از دید آسان می شوند.
اگر کار شما دارای سطح ساده و دقیق است، ممکن است برای نشان دادن این یک لعاب براق بخواهید.
بخاطر داشته باشید که انواع مختلفی از رنگ مات وجود دارد.

تمامی آنها کمی متفاوت بنظر می رسند، و در هنگام لمس می توانند بسیار متفاوت باشند.
برای نمونه، مات های منیزیم اغلب روغنی هستند، درحالیکه مات های باریم و استرونتیم
چند رنگ منحصربفرد روشن بدست می دهند درحالیکه بسیار خشک هستند.
درجات بسیار متفاوتی از مات وجود دارد، مانند مات جلادار که بین مات خشک و لعاب براق قرار می گیرد.
اگر به دنبال این ظرافت ها هستید برای انتخاب لعاب سفال صحیح برای هنر خود در موقعیت بهتری خواهید بود.

آموزش ساخت لعاب مات
لعاب مات

انتخاب یک دستورالعمل مناسب

ممکن است بخواهید لعاب براق مطلوب خود را تغییر دهید تا به مات تبدیل شود،
اما بخاطر داشته باشید که هر تغییری در دستورالعمل لعاب سفال بر کل ویژگی های آن اثر
خواهد گذاشت، نه فقط ویژگی هایی که می خواهید آن را تغییر دهید.
میلیون ها آزمون لعاب کاری پیش از این اجرا شده است، بنابراین احتمالا شما می توانید
دستورالعملی پیدا کنید که به آنچه که می خواهید بسیار نزدیک باشد.
تعیین کنید که در بافت و رنگ چه می خواهید و سپس دستورالعملی پیدا کنید
که دارای اکسیدهای مواد کمک ذوب و رنگ آمیزی مناسب باشد.

برای تنظیم لعاب طبق سلیقه شما و ترکیب خاص سفال ها، پختن در کوره، و شیوه های
کاربردی ممکن است چند آزمایش و تغییر ضروری باشد.
گفته ی هیچ کس را درباره ایمنی یک دستورالعمل خاص نپذیرید.
حتی اگر یک دستورالعمل تحت شرایط آنها ایمن بود، تغییر کوچک در مواد، پختن، و سفال می تواند بهلعاب سفال ناپایدار منجر شود.
تشخیص یک لعاب مات ناپایدار می تواند دشوارتر باشد، زیرا سطح بسیار اشباع شده از دست دادن براقیت خود را نشان نخواهد داد.
تنها راه برای مطمئن شدن آزمایش آنها در آزمایشگاه است.

جهت ثبت نام و اطلاع از شرایط کلاس های آموزشی رنگ و لعاب