5 تا از تکنیک های سفالگری که باید بدانید

5 تکنیک در سفالگری که باید بدانید

5 تکنیک در سفالگری که باید بدانید

به نظر می رسد سفالگری یکی از ماندگارترین انواع هنر است که در طول تاریخ جوامع انسانی به جا ماند.
قدیمی ترین پیکره سرامیکی به نام (ونوس دولنی وستونیچ Dolní Věstonice) از
جمهوری چک به 29000- 25000 سال قبل میلاد و دوره پالئولیتیک تعلق دارد .
مطالعه ای مربوط به سال 2012 چاپ شده در مجله ساینس Science تایید کرده که
قدیمی ترین ظرف سرامیکی متعلق به عصر یخی در غاری در چین پیداشده .
این امر نشان می دهد که ظهور کشاورزی به دوره نوسنگی و حدود 10000 سال پیش برمیگردد .
ظهور کشاورزی منجر به تولید ظروف سفالیی پخته شده برای آشپزی و نگهداری غذا شده است .
سرامیک ها به شکل آجر و کاشی و مجسمه و ظروف تا به امروز به صورت فرم های مدرن و معاصر ادامه دارد .

از جمله هنرمندان معاصر این فن می توان به هنرمندان زیر اشاره کرد:
کن پرایس Ken Price ، بتی وودمن Betty Woodman، برادران هاس
The Hass Brothers ، جان میسن John Mason ، لوسی ری Lucie Rie و ران ناگل Ron Nagle
این هنرمندان صاحب آثاری هستند که امروزه در گالری ها ، موزه ها و آرت فیر ها دیده می شوند .
در زیر مطالبی را درباره سر منشا ، مراحل تولید و تاثیرات بر فنون سفالگری در طول زمان را می خوانید .

1-سفالگری با دست

تصویر چپ: قوم مایا – شی آیینی – موزه هنری والترز
تصویر راست: ران ناگل – عودسوز
پایه اساس هنر سفالگری بر ارتباط متقابل بین دست و گل می باشد .
زمانیکه دست بر روی گل قرار می گیرد ، خود به خود شکل و فرم به دانه ها گل داده می شود .
اشیا دست ساز ، می توانند با روش های مختلفی مثل فشاردادن چانه های گل رس ،
درست کردن فتیله و اتصال تکه های گل به یکدیگر دست می شوند .
در واقع در دنیای هنر ، شی دست ساز از ترکیب فتیله گلی ، ورز دادن و کوبیدن گل و حکاکی بر آن درست می شوند.
این در حالیست که از نرمی گل برای تولید طرحی درونی و برخاسته از روح سازنده استفاده شده است .
اینکه برای ساخت چه شی ای از کدام روش استفاده شود بستگی به سبک ، سلیقه و صبر سازنده هنرمند دارد .

2-روش فشاری

تصویر چپ : پیکره زن مربوط به 3400-3500 سال قبل میلاد – موزه بروکلین
تصویر سمت راست : اثر بتی وودمن – پارچ بالشتی ایتالیایی
مصریان بر این باور بودند که خدای آب و سفالگری مصری – خنوم – اولین فرزندان را با استفاده از چرخ سفالگری و گل اطراف رود نیل خلق می کرد .
این پیکره که مربوط به دوره پیش از پادشاهی و حدودا 3500-3400 قبل میلاد بوده با چرخ سفالگری درست نشده است .

در این دوره مصریان روش فشاری را ابداع کردند تا بتوانند ظروفی با دیواره های نازک و پیکره های توخالی از گل قرمز به است تراکوتا را بسازند.
پس از اینکه شکل کلی ظرف به خوبی در این روش روی گل اجرا شد ، در نور خورشید
خشک می شود و با نوعی سنگ صیقل داده می شد و بخش هایی از آن مثل مو لباس رنگ آمیزی می شد.
در مجسمه بالا ، بینی مجسمه به صورت اغراق آمیزی بزرگ ساخته شده است .
زیرا بینی بزرگ نماد منبع تنفس در زندگی شناخته می شد.

در تصویر دوم اثر بتی وودمن دیده می شود .

آثار وی انعکاس رسوم باستانی هنرسفالگری در مصر ، چین ، یونان بوده و به اشیایی
نظیر گلدانها ، تنگ ها ، فنجان ها و اشکال انسانی زندگی می دمد.
مجموعه تنگ بالشی وودمن صرفا بر پایه هنر مینوآن (1100-3000 ق م ) بوجود
نیامده است بلکه نمایشی از روش اصلی ساخت ظروف در آن دوره و انواع طراحی های پیچیده است .
برای ساخت تنگ ، هنرمند ، دو تنگ استوانه ای را به صورت افقی و از انتها به یکدیگر
فشار داده سپس با استفاده از ورقه ای از سفال ، قسمت اتصال را پنهان کرده است .

همچنین با استفاده از ورق دیگری از سفال در بخش میانی ، دسته و لوله تنگ را به ظرف اضافه کرد .
وی پس از خشک شدن ، پخته شدن ، لعابکاری ، ظرف را در سبک ماتیس و پیکاسو نقاشی کرد .
بتی وودمن 86 ساله بر خلاف بسیاری از هنرمندان معاصر که بیشتر امور اجرایی را
به دستیارانشان می سپارند ، شخصا آثارش را می سازد زیرا اعتقاد دارد عشق بسیار زیاد او به ساخت آثار سرامیکی ریشه در درون او
دارد و قسمت مهمی از هویت اوست.

او میگوید برای ساخت یک تنگ در این روش ابتدا تکه ای گل را بردارید و آنرا به صورت کره و به اندازه دست خود در آورید .
همانطور که آن را در دست خود قرار داده اید ، با انگشت شصت مرکز گل را تا نیمه گل بفشارید .
همانطور که با یک دست خود گل را می چرخانید با دست دیگر ، دیواره ها را از داخل
به صورت یکنواخت به بیرون فشار دهید – به این صورت که شصت دست شما در داخل
ظرف و انگشتان بخش بیرونی را پوشش دهند. در انتها سطح خارجی را با ابری نرم صاف کنید .

3-روش ورقه ای

تصویر چپ : خدای خورشید مربوط به قرن 12 -14 – قبیله مایا – مکزیک – موزه هنرهای زیبای سن فرنسیسکو
تصویر راست : اثر جان میسن – مجسمه آبی دوقلو 2015
با توجه به تکه های سرامیکی که از معماری هند و بین النهرین به دست آمده اند ،
به نظر می رسد که قطعات سرامیکی به صورت کاشی به روش ورقه ای و از 14000 سال
پیش از میلاد ساخته شده اند (تصویر بالا سمت چپ) این پیکره بدون لعاب ، به همراه
تزیینات مو و جواهرات و لباس فاخر نشان دهنده شکوه خدایی است که افراد را در برابر گرفتاری ها ، از بیماری تا خشکسالی مواظبت می کند.

در فرهنگ مایایی باستانی ، در پوش ها و پایه های ظروف و جعبه ها و عود سوز ها
در کنار ظروفی که با روش فتیله ای ساخته می شدند ، همگی برای ساخت هنر های
تزیینی که قوم مایا به آن خیلی شره هستند ، به کار رفته می شدند.
جان میسن ، هنرمند اهل کالیفرنیا و یکی از حامیان هنر سفالگری به عنوان هنر تجسمی
بیش از 50 سال در زمینه ساخت سرامیک با روش ورقه ای فعالیت کرده اند .
آثار وی شامل رب النوع های مدرنی است که با رول کردن ، شکل دادن ، پختن و لعاب دادن ورقه های گل رس شکل می گیرند .
او سپس ، این قطعات را بر روی یکدیگر و به صورت اشکال هندسی به دقت قرار می دهد .

ساخت سرامیک به روش ورقه ای نرم

کار خود را تکه های گل رس مرطوب و مسطح و رول شده شروع کنید .
( می توانید گل را هم با دست هم با دستگاه رول کن ، رول کنید ) سعی کنید لبه ورقه ها
را بیشتر رول کنید زیرا در مراحل حرارت ممکن است دچار پیچ و تاب شود.
سپس ماده ای نرم و بدون چروک را برای جلوگیری از تغییر شکل یا پاره شدن گل ، بین ورقه ها قرار دهید .
و پس از آن قطعات را به شکل مورد نظر برش دهید و آنها را به صورت شکل نهایی به هم متصل کنید .
لبه های اتصال را به هم به خوبی وصل کنید تا در مرحله خشک شدن شکل خود را از دست ندهند.

ساخت سرامیک به روش ورقه ای سخت

در این روش تنها از ورقه های گل خشک و سفت استفاده می شود .
زمانیکه گل به صورت چرمی در آمد، شکل مورد نظر را در آن برش دهید و قطعه ها را به هم متصل کنید .
از مزایای این روش این است که لبه کار مانند روش قبل دچار پیچ و تاب نخواهندشد.

4-روش فتیله ای

تصویر چپ : ظرف دوره جومون ژاپن 3000-2000 ق م – موزه ملی توکیو – توکیو
راست : اثر کریستینا ریسکا Kristina Riska – حیوان 2014
شکارچیان عصر جومون دوره نئولیتیک ژاپن ( حدودا 10500- 300 قبل میلاد) ظروف را با روش فتیله ای می ساختند .
در واقع کلمه جومون در ژاپنی به معنای علامت طناب بوده و بر گل فتیله شده و نرم دلالت دارد .
از آنجا که سرامیک های این دوره از قدیمی ترین سرامیک های جهان محسوب می شوند،
دانشمندان عقیده دارند که ژاپنی ها تحت تاثیر چینی ها بوده اند زیرا سرمنشا اولین ظروف به چین بر می گردد.

زنان عصر جومون ، وظیفه انجام امور مربوط به ساخت ظروف مانند مخلوط کردن گل ، ساخت فتیله ها و پختن آنها را به عهده داشتند .
سبک ظروف این دوره بسیار متفاوت بود و در طول 10200 سال تکامل زیادی داشته است .
ظروف اولیه حرارت کمتری میدیدند و بسیار ساده و با پایه ها ی کوچک مسطح یا تیز ساخته می شدند .
این ظروف برای جوشاندن آب مورد استفاده قرار می گرفتند .

رفته رفته که کوره ها پیشرفت کردند ، ظروف در حرارت بیشتری پخته می شدند و
سرامیک ها پیچیده تر و با تزیینات بیشتری و برای مصرفهای آیینی ساخته شدند.

آثار کریستینا ریسکا هنرمند اهل فنلاند یاد آور سفالگری و صنایع دستی دوره جومون می باشد .

او از همان روش باستانی فتیله ای استفاده کرده و به ظروف کابرد و زیبایی می بخشد .
همانند ظروف آیینی عصر جومون ، اثر ریسکا به نام حیوان در تصویر بالا دارای ظرافت و استحکام است .

روش فتیله ای به جای اتکا بر قالب و یا چرخ سفالگری ، به دست هایی قوی برای شکل دادن به ظرف نیار دارد .
آثار ریسکا معمولا دارای ابعادی بزرگ ( برخی از آنها حدود 2.5 متر) بوده و مراحل پخت
و لعاب به نظر دشوار می رسد و این در حالیست که هنرمند سختی کارش را با اینکه زمان زیادی را صرف می کند ، به هیچ عنوان احساس نمی کند .
وی می گوید از سکوتی که درآن به ساخت آثارش می پردازد ، منظره ای که در حین کار
از پنجره دیده می شود ، از تغییر فصول بسیار لذت می برد .

5-چرخ سفالگری

تصویر چپ: ریتون قرمز (حدودا 450 قبل میلاد) موزه والترز
تصویر راست : برادران هاس – 2015
چرخ سفال حدود 3500 سال قبل میلاد در بین النهارین – عراق امروزی – اختراع شدو یکی از مهمترین اختراعات انسان باقی ماند .
نیروی گریز از مرکز چرخ سفالگری موجب شد هنرمند بتواند تحت سرعت خاص ظروفی پیشرفته تر با ضخامت کم و کیفیت بالا تولید کند.
این اختراع باعث ساخت 100000 ظرف سفالین در یونان باستان شد که تا امروز باقی مانده اند .
یونانیان باستان از روش پیشرفته چرخ سفالگری برای ساخت ظروف سیاه و قرمز خود استفاده می کردند که به دو تا سه مرحله حرارت دهی نیاز داشت .

ظروف قبل از مرحله 3 نقاشی می شدند.
موضوعات نقاشی بیشتر جنگ ، مراسم آینی ، کشاورزی ، نقوش تجریدی و هندسی بودند.
بردران هاس استفاده از چرخ سفالگری را دنبال کردند و آثاری را خلق کردند که دلالت بر جنسیت گرایی ، صمیمیت ، طبیعت و فرهنگ معاصر ما داشتند .
تصویر راست بالا ، اثری غیر متعارف و اندکی اروتیک به نظر می رسد که احساسات ،
مصالح و تکنیک های زیادی را توسط برادران دوقلو اهل لوس انجلس به نمایش گذاشته است .
این اثر نوعی بی زمانی را در کنار سبک باستانی نشان می دهد.

سفالگری با استفاده از چرخ سفالگری

چانه گل را با ضربه به بخش میانی صفحه چرخ سفالگری پرت کنید .
در کنار خود یک ظرف آب قراردهید و دستتان را مدام خیس کنید و بر گل روی چرخ گردان تماس دهید.
دستان خود را دور گل قرار دهید و بدن خود را در وضعیت قایم و صاف قرار بدهید .

گل را با قدرت زیاد دستتان به شکل گنبد یا برج در آورید و با استفاده از کف دستان خود گل را به سمت پایین فشار دهید و آب و گل اضافی را خارج کنید .
گل را مرکز کنید و از یکی از دستان برای یافتن مرکز گل استفاده کنید و آن را باز کنید .
دست دیگر خود را در کنار بدنه گل قرار دهید .
زمانیکه به انتهای ظرف رسیدید و گل از میان باز شد ، دیوار ها را نازک کنید و به طوری دلخواه شکل دهید .
در انتها اجازه دهید خشک شود و آنرا در کوره قرار دهید .

6-روش ریخته گری سفال

تصویر چپ : هنرمند ناشناس – چین – قرن 7 – موزه والترز
تصویر راست : مینسو لی Minsoo Lee – 2013 -سئول

ظروف چینی که ممکن است در گنجه شیشه ای خانه مادربزرگتان ببینید مربوط به دوره طلایی چین می باشند .
سلسله تانگ Tang(608- 907 میلادی)
حدود 19000 سال پس از اولین ظروف سرامیکی کشف شده از غاری در چین ،
با روی کار آمدن سلسله تانگ تولید پورسلین Porcelain نیز آغاز شد.
تجارت از طریق دریا و راه ابریشم باعث شد تا کالا ها با هند و خاورمیانه مبادله شوند و
به نظر می رسد این مراودات اندک اندک باعث ظهور مواد شیمیایی جدیدی برای لعابکاری چندرنگ نیز شده باشند.

با استفاده از تکنیک ریخته گری ، و رنگ های سبز ، زرد ، و آبی ، چینی ها توانستند
ظروفی بسیار با کیفیت و ظریف و در نهایت مهارت هنری بسازند.
شتر دو کوهان در تصویر بالا ، دارای جزییاتی است که در مراحل لعابکاری ایجاد شده اند .
این مجسمه مصرف مراسم آیینی داشته است .
مینسو لی هنرمند کره جنوبی آثاری کاربردی ، مینیمالیستی و ظریف دارد .
اثربالا با استفاده از هندسه بسیار دقیق شکل گرفته و حس رضایتی را به مغز میدهد که پس از حل یک جدول حس می کنیم .
هدف او ساختن ظروف سنتی به صورت مدرن بوده است .

او برای این کار لایه هایی از گل را درون قالبی بر روی چرخ سفالگری گردان ریخته است .
به طور کلی برای تولید قالب های چندتایی ، روش ریخته گری بهترین روش محسوب می شود.
ظاهرا به نظر می رسد که این سبک ، روشی مکانیکی و تصنعی است ولی آثار زیادی
از هنرمندان در دست هستند که خلاف این عقیده را ثابت کردند

ساخت سرامیک با روش ریخته گری

مقداری گل مایع را درون یک قالب پلاستیکی بریزید و پس از چند دقیقه که گل
شکل گرفت و در جداره داخلی خود را گرفت ، مقدار دیگری گل مایع را درون قالب بریزید .
پس از چند دقیقه و خارج کردن گل سفت شده ، آنرا به دقت تمیز کنید و اجازه دهید در هوای آزاد خشک شود .

جهت ثبت نام و اطلاع از شرایط کلاس های آموزشی سفالگری